Lãnh Đạo Là Khả Năng Trời Sinh Hay Cần Rèn Luyện?
“Lãnh đạo là khả năng bẩm sinh hay được tạo nên?” là câu hỏi gây ra nhiều tranh luận trong suốt thời gian qua. Có rất nhiều quan điểm khác nhau được đưa ra và ngay sau đây, hãy cùng Minh Long Book phân tích dựa theo một bài viết được chia sẻ bởi Brigette Hyacinth – chuyên gia và diễn giả truyền cảm hứng về lãnh đạo, tác giả của quyển sách “The Edge of Leadership: A Leader's Handbook for Success” – để có cái nhìn đa chiều và thấu đáo hơn về chủ đề muôn thuở này nhé!
Lãnh đạo là khả năng bẩm sinh
Thuyết Great Man và thuyết Tính Cách (Trait Theory) tin rằng có một số người được thừa hưởng những phẩm chất và đặc điểm nhất định khiến họ phù hợp với việc lãnh đạo. “Nếu cho rằng các nhà lãnh đạo khi xuất hiện không mang những phẩm chất phi thường tức là ngụ ý rằng mọi người trên thế giới này đều được sinh ra với năng lực và tài nghệ như nhau.” – (Thomas Carlyle, 2840)
Có những tính cách bẩm sinh nhất định khiến một số người được định sẵn sẽ trở thành lãnh đạo. Luôn có sự khác biệt đáng kể giữa “học một kỹ năng” và “thông thạo một kỹ năng”. Giống như việc có vài người được sinh ra với năng khiếu âm nhạc hoặc thể thao đặc biệt. Họ sẽ nổi bật một cách tự nhiên ở lĩnh vực đó trong khi những người khác phải đấu tranh vất vả mới có thể đạt được vị trí tương tự.
Những nhà lãnh đạo bẩm sinh (tự nhiên) khác với những nhà lãnh đạo được tạo ra (sau quá trình rèn luyện). Mọi nhà lãnh đạo xuất chúng đều có một lịch sử huy hoàng phía sau. Họ đã là lãnh đạo ngay từ vạch xuất phát.
Nhưng nếu khả năng lãnh đạo là do thiên bẩm, vậy mục đích của hầu hết chúng ta là gì khi vẫn học về nghệ thuật lãnh đạo và quản lý? Sinh ra là một quá trình tự nhiên và các khái niệm liên quan đến khả năng lãnh đạo vẫn rất gây tranh cãi.
Khả năng lãnh đạo được hình thành qua rèn luyện
Thuyết Hành Vi (Behavioral Theory) thì lại cho rằng con người có thể trở thành lãnh đạo sau quá trình học hỏi và quan sát. Lãnh đạo là một tập hợp kỹ năng có thể học được thông qua huấn luyện, nhận thức, luyện tập và trải nghiệm theo thời gian. Học kỹ năng lãnh đạo là quá trình học tập suốt đời. Những nhà lãnh đạo giỏi luôn biết tìm kiếm và nắm bắt cơ hội phát triển để giúp họ học thêm nhiều kỹ năng mới.
Quân đội cũng cho thấy họ ủng hộ học thuyết này, bằng chứng là các chương trình huấn luyện khả năng lãnh đạo của họ.
Việc đăng ký tham gia và hoàn thành một khóa học về lãnh đạo có thể biến một ai đó trở thành lãnh đạo không? Thần thái, sức ảnh hưởng, sự chính trực và khả năng truyền cảm hứng có thể dạy được không? Liệu một tờ chứng chỉ hay vài ký tự đặt sau tên bạn có biến bạn thành lãnh đạo được hay không?
Các kỹ năng mềm có thể được truyền đạt cho mọi người thông qua việc giảng giải, nhưng không thể tự cắm rễ. Khả năng chia sẻ tầm nhìn của bạn đến người nghe cần nhiều điều hơn là một bài thuyết trình PowerPoint kỳ công hay các cụm từ “thật kêu” trên hàng loạt tấm danh thiếp khổ 4x6.
Bất cứ ai cũng có thể học những điều cơ bản về lãnh đạo, nhưng nhiều kỹ năng quan trọng khác lại không thể học được. Một vài người sẽ làm rất tốt, trong khi số khác lại nhận ra rằng vì trang bị kém nên mình chỉ có thể tạo ra những kết quả xoàng xĩnh.
Nhận định
Lãnh đạo là nghệ thuật chứ không phải khoa học. Đó là một tập hợp những đặc điểm bẩm sinh được tôi luyện và hoàn thiện theo thời gian nhờ giáo dục, đào tạo và trải nghiệm. Ngoài ra, còn có một khía cạnh quan trọng khác nữa là bạn phải ở đúng nơi vào đúng thời điểm. Bạn có thể là một lãnh đạo giỏi nhưng vấn đề là bạn có đang ở vào đúng vị trí để tài năng bản thân được dịp toả sáng hay không.
Cuộc tranh luận về khả năng lãnh đạo cũng nên xét đến yếu tố địa điểm và môi trường. Chúng ta đang bàn về những đại diện này trong một tổ chức nhỏ, một lĩnh vực, một xã hội, một đất nước hay trên toàn thế giới?
Nếu để nỗi sợ về việc lãnh nhận vai trò dẫn dắt lấn át khả năng dám gánh vác trách nhiệm thì bạn chỉ là một người đi theo (follower). Không phải ai cũng có thể trở thành lãnh đạo (leader) giống như không phải ai cũng sẽ là diễn viên giỏi. Nhiều người sẽ không bao giờ đạt được khía cạnh đó trong khi một số khác đã tiềm ẩn tố chất để có thể học cách trở thành lãnh đạo. Sự thật là dù có đọc tất cả các quyển sách, hoặc trải qua bao nhiêu khoá học và chương trình đào tạo đi nữa thì cũng không thể biến một follower trở thành leader.
